Op 4 juli jl. was er veel commotie tijdens de meerdaagse wielerwedstrijd de ‘Tour de France’. Op beeld was te zien hoe de Brit Mark Cavendish onderuit ging tijdens De Tour en zijn schouder brak. De Slowaakse titelkandidaat Peter Sagan kreeg hiervoor van de wedstrijdorganisatie de ‘schuld’ en mag de wedstrijd niet voortzetten.
Sagan raakt met zijn elleboog Cavendish, die hard ten val komt. De meningen in de wielerwereld lopen uiteen of Sagan daadwerkelijk schuldig is aan het ongeval en of de sanctie geoorloofd is, doch die discussie laat ik voor wat het is.
In het bovenstaande geval is er geen Nederlands recht van toepassing omdat het niet gaat om Nederlandse wielrenners en het ongeval heeft ook niet plaatsgevonden in Nederland. Maar wat nu als dit wel het geval was? Zou Sagan dan aansprakelijkheid zijn voor de letselschade van Cavendish?
De verhoogde drempel voor aansprakelijkheid
Het meedoen aan een wielerwedstrijd (of andere sportwedstrijd) brengt risico’s met zich mee. Mede gelet op de snelheid waarmee de renners het parcours rijden, komen valpartijen vaak voor. Door het meedoen aan een dergelijke wedstrijd aanvaard je als het ware ook de verhoogde kans op schade. Daarom is er in Nederland een verhoogde ‘drempel’ voor aansprakelijkheid tijdens sport- en spelsituaties. Dit komt er kort gezegd op neer dat de gedraging abnormaal/buitensporig moet zijn, wil er sprake zijn van onrechtmatig gedrag. In het ‘heetst van de strijd’ kan het er af en toe gevaarlijk aan toe gaan, maar dit wel nog niet zeggen dat er daadwerkelijk onrechtmatig gehandeld is.
Of er sprake is van een onrechtmatige daad – en dus aansprakelijkheid – hangt, zoals zo vaak in het aansprakelijkheidsrecht, volledig af van de omstandigheden van het geval. Als je bijvoorbeeld als voetballer iemand tegen zijn been schopt nadat de bal al is doorgespeeld (‘natrappen’), dan is die gedraging wel onrechtmatig. Speelt de voetballer op de bal maar valt daarbij de tegenspeler alsnog? Dan is de conclusie dat het letsel het gevolg is van een ongelukkige samenloop van omstandigheden.
Een rechter beoordeelt of de toedracht ‘binnen de normale verwachtingen van de betreffende sport ligt’. Hoewel valpartijen vaak voorkomen tijdens wielerwedstrijden, is het niet geoorloofd een elleboogstoot te geven aan je concurrenten. En hoewel een overtreding van de wedstrijdregels niet meteen leidt tot aansprakelijkheid, kan de ernst van de overtreding en de gegeven sanctie (uit De Tour gezet) wel zorgen voor een verhoogde kans op aansprakelijkheid.
Sagan aansprakelijk voor de schade van Cavendish?
Als we deze kwestie bekijken in het kader van het Nederlandse recht is er mijns inziens grote kans dat een Nederlandse rechter zou oordelen dat er sprake is van onrechtmatig gedrag. Op beeld is goed te zien dat Sagan een elleboogstoot geeft, dit betrof een ernstige overtreding, die niet binnen de normale verwachting van de sport ligt en hij is hiervoor ook flink gestraft door de wedstrijdorganisatie.
Door mw. mr. S.M.W. de Kruif