Wellicht heeft u weleens gehoord van een zogenaamde ‘artikel 12 procedure’. Wat houdt zo’n procedure eigenlijk in? Het gaat om artikel 12 uit het Wetboek van Strafvordering. In dit artikel is kort gezegd vastgelegd dat je als rechtstreeks belanghebbende (lees: slachtoffer) een klacht in kunt dienen over het niet vervolgen van een strafbaar feit.
Of een strafbaar feit wordt vervolgd, wordt beslist door de Officier van Justitie (het Openbaar ministerie). Als hij overgaat tot vervolging kan hij beslissen de zaak af te doen met een beschikking (bijvoorbeeld een boet) of de zaak voor te leggen aan een strafrechter.
Als de Officier van Justitie besluit de zaak niet te vervolgen of af te doen met een beschikking, dan kunt u als slachtoffer – middels die artikel 12 procedure – het Gerechtshof verzoeken dat de zaak toch wordt voorgelegd aan een strafrechter.
Wetsartikel
Lid 1 à Wordt een strafbaar feit niet vervolgd, de vervolging niet voortgezet, of vindt de vervolging plaats door het uitvaardigen van een strafbeschikking, dan kan de rechtstreeks belanghebbende daarover schriftelijk beklag doen bij het gerechtshof, binnen het rechtsgebied waarvan de beslissing tot niet vervolging of niet verdere vervolging is genomen, dan wel de strafbeschikking is uitgevaardigd. Indien de beslissing is genomen door een officier van justitie bij het landelijk parket of bij het functioneel parket, is het gerechtshof te ‘s-Gravenhage bevoegd.
Lid 2 à Onder rechtstreeks belanghebbende wordt mede verstaan een rechtspersoon die krachtens zijn doelstelling en blijkens zijn feitelijke werkzaamheden een belang behartigt dat door de beslissing tot niet vervolging of niet verdere vervolging rechtstreeks wordt getroffen.
Voorwaarden voor ontvankelijkheid
- De Officier van Justitie heeft beslist dat een strafbaar feit niet wordt vervolgd, de vervolging niet wordt voortgezet of de vervolging wordt afgedaan met een strafbeschikking;
- U bent rechtstreeks belanghebbende;
- Het beklag dient schriftelijk te gebeuren;
- Het beklag dient te geschieden binnen drie maanden nadat de belanghebbende bekend is geworden met de beslissing tot niet (verdere) vervolging of uitvaardiging van de strafbeschikking;
- Het beklag dient te worden ingediend bij het gerechtshof, binnen het rechtsgebied waarvan de beslissing tot niet vervolging of niet verdere vervolging is genomen, dan wel de strafbeschikking is uitgevaardigd;
Inhoud procedure
Het Gerechtshof toetst de beslissing van de Officier van Justitie en zal derhalve niet expliciet bepalen of het strafbare feit wel of niet is gepleegd. Een definitieve uitspraak daaromtrent zal pas later volgen nadat er (mogelijk) een reguliere strafzitting heeft plaatsgevonden. Het Gerechtshof toetst alleen of het algemeen belang is gediend bij de vervolging en of er voldoende aanknopingspunten zijn om de kwestie alsnog aan een rechter voor te leggen. Tijdens de procedure kunnen nieuwe feiten en omstandigheden aan het licht worden gebracht en zullen de ‘klager (slachtoffer)’ en de ‘beklaagde (de Officier van Justitie)’ worden opgeroepen ter zitting om hun verhaal te doen.
Uitspraak van het Gerechtshof
Het gerechtshof kan verschillende beslissingen nemen nadat zij de zaak heeft doorgenomen en de klager en beklaagde heeft gehoord. Zij kan onder andere de zaak afdoen zonder nader onderzoek. De kwestie wordt dan niet inhoudelijk behandeld. Dit gebeurt als niet is voldaan aan de voorwaarden voor ontvankelijkheid. Na een inhoudelijke beoordeling van de kwestie kan het Hof beslissen of de zaak al dan niet voor een rechter dient te komen. Als het Hof een bevel geeft tot vervolging, dan is de Officier van Justitie gehouden om dit bevel op te volgen. Een reguliere strafzitting zal dan volgen na dagvaarding van de verdachte.
Bent u slachtoffer van een strafbaar feit, en heeft u een brief ontvangen van de Officier van Justitie waarin wordt aangegeven dat de zaak niet (verder) vervolgd zal worden of dat de zaak wordt afgedaan met een strafbeschikking? Neemt u dan spoedig contact op met één van onze specialisten voor advies. U dient zoals eerder aangegeven uw beklag binnen 3 maanden in te dienen.
Door: mw. mr. S.M.W. de Kruif